“Ey oğul!
Nasihat kolaydır; zor olan onu kabullenmektir. Çünkü nasihat, nefsine uymaktan zevk alanlara acı verir.”
İmam Gazali
Yaratılışın tecellisi olan insan, dünya hayatı içerisinde birçok nefsani zorluklarla karşılaşmaktadır. Bu zorluklar beşer olarak her kişide farklı zuhur etse de nasihat dinleme konusunda aynı haller üzere hâl ve hareketler tecelli etmektedir. Bu hâl ve hareketler nasihatitemsil eden kalıp cümleler kurulduğunda meydana gelmekte ve farklı hissiyatların doğmasına sebebiyet vermektedir. Ancak bugün konu edineceğimiz bir kitapla beraber, zihinlerde inşa edilen bu düşünceleri yıkacak ve beraberinde nasihat dinlemenin vermekten daha erdemli olduğuna değineceğiz inşallah.
Ünlü mütefekkir ve İslam alimi İmam Gazali, bizlere birçok değerli eserleriyle öncü olmuş ve yolumuzu aydınlatmıştır. Bu eserlere binaen kendisinin şahsi yaşantısından da rol model edineceğimiz ve değineceğimiz hususlar, bizlere her daim öncü olmuştur. Bu hususlar üzerinde bugün değineceğimiz konu ise Gazali’nin bir öğretmen misali öğrencisiyle arasında geçen mektuplaşmanın neticesinde ortaya çıkan nasihatname tarzındaki tavsiye kitabıdır.
İmam Gazali “Gençlere Tavsiyeler” adlı kitabında öğrencisine yazdığı mektuplarla, cümlelerine “Ey Oğul!” seslenişiyle başlamış ve sonlarını ise önemli nasihatlerle tamamlamıştır. Nasihatlerinde, özelde öğrencisini merkeze alarak, ahlaklı ve erdemli bir topluluğun inşası için gerekli olan hususlar üzerinde durmuş ve öğrencisinin üzerinden bütün bir topluma seslenmiştir.
Gazali, nasihatlerinde “asıl mesele nasihat almaktır” diyerek toplumun ıslahatında gerekli olan hususlara özenle değinmiş ve toplumu merkeze almıştır.
Ayet ve hadislere satırlarını örneklendiren İmam Gazali’nin bu eseri, bizlere bir soluk olmuş ve önemli noktalara değinmiştir. İlk olarak; Allah’ın rahmetine nail olmanın yolunun “İnsan için ancak çalıştığının karşılığı vardır.” (Necm Suresi, 39. Ayet) ayetinden örneklendirerek ifade eden Gazali, insanın üstüne düşen ilk yükümlülüğün ilmin gerekliliklerini yerine getirmekten geçtiğini ifade etmektedir.
Mektubunda, tefekküre ve zikre büyük bir ehemmiyet gösteren İmam Gazali; “Gecenin bir kısmını namazla geçir.” (Müzzemmil Suresi, 2. Ayet) “Seher vakitlerinde istiğfar ederler.” (Ali İmran Suresi, 17. Ayet) “Seher vaktinde Allah’tan bağışlanma dileyenler...” (Zariyat Suresi, 18. Ayet) ayetlerini hatırlatarak tefekkürün hayatımız üzerindeki etkisine önemle değinmiş ve nasihatlerinde önemle altını çizmiştir.
Kısa ancak bol nasihat içeren bununla beraber bir öğrencisinin vesilesiyle bütün insanlığa seslenen Gazali, nasihatin ötesinde ümmete mesaj veren bir eseri bizlerle baş başa bırakmıştır. Bu eserin vesilesiyle nasihate visal olabilenlerden olmak ümidiyle ve bir başka eserde görüşmek duasıyla…
Vesselam