“Rahman’ın kulları, harcadıkları zaman ne savurganlık ederler ne de cimrilik, bu ikisi arasında orta bir yolu tutarlar.” (Furkan / 67)
Yüce dinimiz israfı yasaklar; ölçülü ve yerinde harcamalara yani tasarruf etmeye teşvik eder. Furkan Suresi’nde israf edenler şeytanın kardeşleri, tasarrufu elden bırakmayanlar ise Rahman’ın kulları olarak adlandırılmaktadırlar.
Şüphesiz ki Allah Teâlâ, Rahman olan sıfatı gereği kulları için en iyisini takdir etmiş, onların lehine olacak en güzel yolu ve yöntemi seçmiştir. Şeytan ise insana düşman olup, insanı kötülüğe sevk etmekte, ateşe sürüklemektedir. Hal böyle iken Allah’ın ipine sımsıkı sarılmalı, emirlerini yerine getirmeli, yasaklarından uzak durmalıyız ki; ebedi saadete erişebilelim.
Şeytanın ise hoş gördüklerinden uzak durmalı, her daim onun sinsi telkinlerine karşı uyanık olup tuzağına düşmemeye gayret etmeliyiz ki; Allah’ın gazabına uğrayan bedbahtlardan olmayalım.
Çocuklarımıza da bu bilinci aşılamalı; israftan uzak tasarruflu bir hayat yaşamaları için onları eğitmeli ve yönlendirmeliyiz. Bunun yolu anne-babalar olarak ilk önce kendimizi bu konuda eğitmekten ve pratiğimizle çocuklarımıza doğru örnek olup, onlara bilinçli tüketicinin nasıl olacağını göstermekten geçer.
Zira çocuklar, ilk evrede anne-babayı örnek alır; onların yaptıklarını doğru kabul eder ve onlardan gördükleri gibi yaşarlar. İsraf edildiğini ailede müşahede eden çocuktan tasarruf etmesi beklenilemez. Dolayısıyla tasarruf bilinci, istisnasız başta anne ve babada olmak üzere tüm aile fertlerinde olmalı; bu konuda belirlenen kurallar herkes tarafından uygulanmalıdır.
Gerek onu mutlu etmek için olsun gerekse yaramazlığını dindirmek için olsun çocuğuna her istediğini alan ebeveynler, farkında olmadan çocuklarını israfa alıştırmış olurlar. Yediği önünde yemediği arkasında yetişen çocukların, ileriki hayatlarında tasarruflu olmaları neredeyse imkânsızdır. Zira çocuğa yokluk öğretilmediği gibi varlıkta da yokluk öğretilmemiştir.
Bu nedenle çocuk öyle yetiştirilmelidir ki; isteklerini erteleyebilmeyi bilsin ya da istediğinin olmamasından dolayı yaşadığı hayal kırıklığıyla başa çıkabilsin. Zira ileriki hayatında her istediğini kendisine verecek olan kimse olmayacaktır kuşkusuz. Bunun yanı sıra çocuğa, bir şeyleri elde etmesi için emek harcaması gerektiği de öğretilmeli; bu bağlamda para biriktirme ve parayı tasarruf etme bilinci aşılanmalıdır.
‘Çocuğa para eğitimi nasıl verilmelidir?’ konusunu merak edenler, daha önceki yıllarda ele aldığım yazıdan istifade edebilirler.
Tüketim çılgınlığının had safhada olduğu günümüzde, çocuklarımızı daha bilinçli yetiştirmek biz anne-babaların görevidir.
Peki, çocuğunuza tasarruf alışkanlığını nasıl kazandırabilirsiniz? Bakalım:
Çocuğa tasarruf bilincini kazandırmak için net kurallar belirleyiniz!
Ellerini, yüzünü, dişlerini yıkarken suyu fazla harcamamayı, lüzumsuz yere ışıkları açık bırakmaması gerektiğini öğretin. Tabağa yiyebileceği kadar yemek alması gerektiğini söyleyin ve bütün bunlarda başta siz, en güzel örneği sergileyin. Bu hususta asla tutarsız olmayın ve kurallardan ödün vermeyin!
Ayrıca çocuğunuza tasarruf alışkanlığı kazandırma sürecinde israf kelimesini sıkça kullanınız. Şayet Allah (CC)’ı ve Peygamber (AS)’i sevdirebilmişseniz çocuğunuza, yüce Allah ve Peygamberinin israf edenleri sevmediğini söyleyebilirsiniz.
Neden israf edilmemesi gerektiğini de çocuğunuzun anlayacağı bir dil ve yaşına uygun bir üslupla anlatınız.
Nimete saygıyı öğretiniz!
Nimetleri elde etmede çekilen külfetten haberdar edin çocuğunuzu. Örneğin bir ekmeğin soframıza gelene kadar geçtiği aşamaları anlatın. Buğdayın ekilmesi ve biçilmesinde yaşanan zahmetten tutun, buğdayın değirmenden geçirilmesi, un haline getirilmesi oradan da fırına gönderilip ekmek olarak pişirilmesi ve o ekmeğin sofrada yerini alması için çalışan babaya varıncaya kadar çocuğunuzu bilinçlendirin.
Sahip olduğu nimetlere karşı şükrü öğretiniz! Zira birçok kişinin, kendisinin sahip olduğu nimetlerden mahrum olduğunu örnekleriyle anlatın. Bu bağlamda paylaşmayı sevdirin. Vermenin almaktan daha hayırlı olduğunu, kişiyi mutlu ettiğini ve vermekle kaybetmekten çok kazanıldığını anlatın.
Böylece çocuğunuza infak etmeyi sevdiriniz! Oyuncaklarından, giysilerinden ve harçlığından ihtiyaç sahiplerine vermesi için teşvik edin. Evinizde sadaka kumbarası bulundurabilir, çocuğunuzdan harçlığından bir miktarını kumbaraya atmasını isteyebilir, bu davranışıyla fakirleri en başta da Allah (CC)’ı ve Peygamber Efendimiz (SAV)’i memnun edeceğini, bu güzel davranışının Allah (CC) katındaki değerini ve mükâfatını anlatabilirsiniz.
Bu arada siz de çocuğunuzun yanında kumbaraya destekte bulunarak çocuğunuza örnek olmayı ihmal etmeyiniz. Şayet mümkünse kumbarada biriktirilen parayı ya da o paradan alınan ihtiyaç malzemelerini, beraberce temin edip beraberce ihtiyaç sahiplerine ulaştırın.
Doğal kaynakların yaşamımız için büyük öneme sahip olduğunu öğreterek onları tasarrufa teşvik edebilir; su, hava kirliliği ve bilinçsiz tüketimlerin, tüm canlıların yaşamında olumsuz etkileri olduğunu anlatabilirsiniz. Bu konuda, okuma kitaplarından veya eğitici çizgi filmlerinden yardım alabilirsiniz.
Arta kalan yemekleri çocuğunuzun gözü önünde çöpe atmakla çocuğa asla tasarruflu olmayı öğretemeyeceğinizi unutmayın. Bunun yerine yemekleri değerlendirmeyi öğretin. Arta kalan yemekleri sokak hayvanlarına götürüp yedirmesi için ona görev verin. Sorumluluk üstlenen çocuk, öğrenmeye daha yatkındır.
Şayet dalgınlığınıza gelerek fuzuli su tüketir veya başka konularda israfa kaçar, çocuğunuz da size bunun israf olduğunu hatırlatırsa; tasarruf bilincini ona aşılamayı başarmışsınız demektir.
Doyumsuz çocuklar yerine varlıkta yokluğu bilen, paylaşmayı seven, isteklerini kontrol edebilen, sahip olduklarına şükreden salih ve saliha çocuklar yetiştirebilmek duasıyla Allah (CC)’a emanet olunuz.
Pedagog Meliha Timur | Nisanur Dergisi | Ocak 2020 | 98. Sayı
Yorum yap